Fotoğrafa ilgisi olan çoğu kişinin merak ettiği veya bir kısmını bildiği panoramik fotoğrafçılık için yıllardır araştırdığım kaynakları zengin bir derleme ile sunuyorum.

Daha önce temel fotoğrafçılık bilgilerini içeren bir yazı yazmıştım. Özellikle yeni bir yeri gezmeye gittiğimizde alabildiğine manzaraya hakim olacak bir yere çıkma isteği duyarız. Baktığımız nokta 360 derecelik görüntüye sahip yüksek bir yerse, fotoğraf çekerek bunu aktarmak isteriz. Bu sırada elimizdeki fotoğraf makinesinin (kısaca makine diyelim) kısıtlılıkları da hemen ortaya çıkar. Klasik kompakt bir makine ile görüntünün çok ufak bir kısmını yakalayabiliriz. Profesyonel DSLR fotoğraf makineleri ile elinizdeki objektifler kadar geniş açı çekebildiğinizi görürsünüz. Eğer çok geniş açı ile manzarayı çekmeye kalkarsanız metal kaşığın tersinden görünen dünyaya benzer bir balık gözü görüntü elinize geçer. Bu görüntü de insan gözünün görüşüne denk düşmez.

Panoramik fotoğraf çekmek insan gözünün geniş görüşüne benzer şekilde uzun ve detayları bozulmamış fotoğraf çekebilmek demektir. Bu alanda çalışan fotoğrafçılar 1800lü yıllarda bu işe başlamış. Geçen yıllarda fotoğraf makineleri, optik bilimi, objektifler ve kullanılan teknikler gelişmiş. Günümüzde kullanılan bilgisayar yazılımları ile kusursuza yakın panoramik görseller oluşturulabiliyor.

Panoramik fotoğraf, San Francisco (Rincon Tepesi’nden çekilmiş) Yıl:1851 Fotoğrafçı: Martin Behrman | Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Panoramic_photography

PANORAMİK FOTOĞRAF NASIL ÇEKİLİR?

1. Fotoğraf makinesi dik tutulur(90 derece). Bu altın kuraldır. Panoramik görüntü parça parça fotoğraflardan oluşturulacağı için yukarı ve aşağı görüntü alabildiğine geniş olmalıdır. Ayrıca fotoğraf objektifleri uçlara doğru görüntüyü büker. Dikey kadrajda daha küçük bir fotoğraf eni olacağı için bükülme az olacaktır.
2. Mümkünse bir tripod / üç ayak kullanılmalıdır. Fotoğraf makinesinin yukarı aşağı titrememesi için bu gereklidir.
3. Yaklaşık 30 derecelik açılarla önceki karenin bir kısmını içerecek şekilde manzaranın en solundan en sağına 30ar derece dönüp her 30 derecede çekim yapılır.
4. Çekim sırasında otomatik ayarları değil manuel /elle ayarları seçmeliyiz. Özellikle White Balance / Beyaz Dengesi elle ayarlanır. Hava güneşli ise güneş bulutlu ise bulut seçilir. Neden otomatik halde bırakmayız? Dönüş sırasındaki manzarada olabilecek farklılıklar nedeniyle.
5. Flash kapalı olmalı. Madem geniş bir alanı çekiyoruz bu alanı çekerken flash kullanmak beyhude olacaktır. Sizin fotoğraf makinenizin flashının o alanı aydınlatabilmesi için minik bir atom bombası patlatması gerekebilir 🙂 Şaka bir yana eğer geceleyin Panoramik çekim yapacaksanız ISO ayarlarına girip 100 gibi olan öndeğerden adım adım yukarı çıkıp deneme çekimleri yapın. Hangi ISO değerini kullanmanız gerektiğini söyleyemiyoruz. Çünkü çekim yapacağınız saatteki ışığın azalma miktarı ve objektifin f olarak duyarlılığı bunda etken olacaktır. Denemeniz şart.
6. Eğer manzarada hareket eden nesneler örneğin bir tekne, yürüyen bir insan, uçan bir martı varsa ya geçmesini bekleyin ya da çok süratli çekim yapın. Nesne hareket ederken iki ardışık çekim karesinde de görünmemesi gerekir.
7. Eğer çekim sırasında 3 ayak / tripod kullandıysanız, düzgün çekip çekmediğiniz anlamak için DSLR makinalarda tepe flash yerine takılan su terazisi kullanabilirsiniz.
8. El ile fotoğraf makinesini tutarak çekecekseniz. Nefesinizi ayarlayıp dirseklerinizi gövdenize sabitleyip dengenizi bozmadan sadece bel üstünü döndürecek ve aşağı yukarı inip çıkmayacak şekilde çekim yapmalısınız.
9. Fotoğraf makinenizin objektifi ile önce otomatik netleme yapın ve sonra manuel netlemeye geçin. Diyelim manzara ile aranızda bir ağaç, bir heykel ya da araba olsun. Fotoğraf makinenizi çevirerek çekim yaparken otomatik ayarlarda yanlışlıkla bu aradaki nesneyi netleyip arkada kalan manzarayı bulanık verebilir. Bu nedenle çekim sırasında ilk önce otomatik netleme yapılır ve devamı manuel çekilir.

Aşağıdaki videolar hem çekim öncesi fotoğraf makinesi ayarlarını hem PTGUI yazılımı ile fotoğrafların nasıl birleştirildiğini oldukça detaylı şekilde gösteriyor.

DİKEY ÇEKİM İÇİN TRİPODLAR

Panoramik çekimlerin dikey olması gerektiğinden bahsetmiştik. Ancak birçok tripod ile fotoğraf makinesi tam altından bağlantılanır ve dikey çevrilmez. Bunu yapabilen tripodların fiyatı biraz daha pahalıdır. Bu nedenle Internette pek çok “Evde kendi dikey başlıklı tripodunuzu yapın” videosu bulunur. Ürünlere bir bakalım.

Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Panoramic_tripod_head | Ryan Bushby (HighInBC)

Ürün
http://www.marc-kairies.de/

Evde Kendiniz Yapın
http://www.chem.uky.edu/xray/people/Parkin/panohead/panohead.html
http://www.peterloud.co.uk/nodalsamurai/nodalsamurai.html

PANORAMA PROGRAMLARI

PTGUI

http://www.ptgui.com/
PTGUI en yaygın kullanılan panorama programlarından birisi. Bunun sebebi kolay kullanımı detaylı menüleri ve sonuç elde edildiğinde görüntüyü HDR fotoğrafa çevirme seçeneği vermesinde. Ayrıca bu programla dev fotoğraflar da oluşturuluyor. Diyelim büyük bir manzarayı teleobjektifle (uzağı çekebilen) yüzlerce pozla çektik. Bu program tüm fotoğrafları toplar ve siz nereye tıklarsanız onu getirir.

Önce yapılan örneklere bir gözatın eminim sizi çok etkileyecekler
http://www.ptgui.com/gallery/

Deneme sürümü için (Program deneme olarak çalışıyor. Ücretli olarak satılıyor. Deneme sürümünde projeler kaydedilmiyor sonuç resme bir fligran ekliyor.)
http://www.ptgui.com/download.html

Program Nasıl Çalışıyor?
http://www.ptgui.com/examples/quicktour5/
Aşağıdaki imajları dikkatle izlerseniz çektiğiniz fotoğrafları nasıl programa aktardığınızı nasıl birleştirildiğini vb. göreceksiniz.

PTGUI ile 360 derece fotoğrafçılık
http://www.johnhpanos.com/ptgtut.htm

THE PANORAMA FACTORY

http://www.panoramafactory.com/
Bu program da panorama işlemlerinin şahıdır. Başarısının ardında uzun yıllardır sektörde olan bir firma olmaları ve programın çok kullanışlı olması yatar.

Download (İndirmek) İçin (Program deneme olarak çalışıyor. Ücretli olarak satılıyor. Deneme sürümünde projeler kaydedilmiyor sonuç resme bir fligran ekliyor.)
http://www.panoramafactory.com/cgi-bin/download.pl?version=m32

Program Nasıl Çalışıyor?
http://www.panoramafactory.com/screens.html

HUGIN (ÜCRETSİZ)

http://en.wikipedia.org/wiki/Hugin_%28software%29

Fotoğrafları HDR tekniğe göre dinamik ışıklandırabilir ve panoramik tek bir fotoğraf için parçalı fotoğrafları birleştirebilir.

Görsel: Vincent Montibus In&Out | Creative Commons lisansı ile kullanılmıştır.

HUGIN Resmi Sitesi
http://hugin.sourceforge.net/

HUGIN Download (İndirmek) İçin
http://hugin.sourceforge.net/download/

Autodesk Stitcher Unlimited (Eski Adı Realviz Stitcher)

Autodesk Stitcher Unlimited Resmi Sitesi
http://usa.autodesk.com/adsk/servlet/pc/index?id=11390049&siteID=123112

Bu programın farkı profesyonel olarak panoramik görüntü oluşturanların ücretini verip bunu satın alması. Türkiye’den Tamer Harvetioğlu bu programın emsalleri arasında en iyisi olduğunu düşünüyor.

Autodesk Stitcher Unlimited Demo Download (İndirmek) İçin – Program ücretli ama demosu tam sürüm
http://usa.autodesk.com/adsk/servlet/pc/index?siteID=123112&id=12024140

Program Nasıl Çalışıyor?
http://usa.autodesk.com/adsk/servlet/pc/index?siteID=123112&id=12064653

CLEVR ÜCRETSİZ PANORAMA PROGRAMI

http://www.clevr.com/

Bu servisin bir ek özelliği fotoğraflarda tıklanabilen hotspot denilen bölgeler tanımlanabilmesi.

Download:
http://www.clevr.com/signup/free ücretsiz üye olmak gerekiyor

AUTOSTITCH PANORAMA PROGRAMI

http://people.cs.ubc.ca/~mbrown/autostitch/autostitch.html#autostitch

Örnekler
http://people.cs.ubc.ca/~mbrown/autostitch/autostitch.html#autostitch

Download – İndirmek için (Demo)
http://people.cs.ubc.ca/~mbrown/autostitch/autostitch.zip

PHOTOWARP PANORAMA PROGRAMI

http://www.eyesee360.com/photowarp/

Program ücretli. Ancak 30 gün deneyip karar verebilmeniz için bir sayfaları var. Buradan programı 30 günlüğüne indirebiliyorsunuz.
http://www.eyesee360.com/photowarp/demo.php

MICROSOFT IMAGE COMPOSITE EDITOR PANORAMA PROGRAMI

Resmi Sitesi
http://research.microsoft.com/en-us/um/redmond/groups/ivm/ICE/

Download
http://research.microsoft.com/research/downloads/details/730cd6bb-6450-4e66-8101-a94e71cb0779/details_http.aspx

Üretilen ürünlerle yapılabilen devasa panoramalar
http://research.microsoft.com/en-us/um/redmond/groups/ivm/HDView/

ADOBE PHOTOSHOP PROGRAMI

Resmi Sitesi
http://www.adobe.com
Photoshop’u bilmeyen kalmadı neredeyse. Elbette Panoramik fotoğraf da hazırlıyor. Bunun için File menüsünde Automate ve sonra Photomerge seçip fotoğrafları yükleyip üst üste getirmesini istemek yetiyor. Ama baştan söylemeli deneyimlerim diğer programların çoğu zaman daha iyi sonuçlar ürettiğini gösterdi.

Şurada bizzat Adobe firması Türkçe anlatmış yapılması gereken adımları.
http://help.adobe.com/tr_TR/Photoshop/11.0/WSfd1234e1c4b69f30ea53e41001031ab64-75e8a.html

MagToo

Resmi Sitesi
http://www.magtoo.com
Bu online web sitesine fotoğraflar yükleniyor ve gerisini kendisi hallediyor. Program kurmak gerekmediği için herhangi bir bilgisayarın kullanabilmesi bir avantaj.

Fotoğraf Yükleme – Internet Explorer ile çalışıyor şimdilik
http://www.magtoo.com/tour.do?method=uploadPanoramaShow

PHOTOSYNTH ÜCRETSİZ PANORAMA PROGRAMI

http://photosynth.net/

Microsoft’un eşsiz yazılımı. Binlerce fotoğrafla bir tarihi yeri turistik bölgeyi her noktadan gösterebilmek temel çıkışı. Diğer programlar gibi uzun bir görüntü oluşturmak yerine fotoğraftan fotoğrafa geçirerek ortamı gezmemizi sağlıuyor. Fotoğraflar arttıkça sonuç mükemmelleşiyor. Gelecekte müthiş yönlerde geliştirilebilcek bir yazılım.

Download – İndirmek için (Demo)
Sistem önce Silverlight kurmak isteyecek Flash benzeri bu programa izin vermek gerekli.
http://photosynth.net/create.aspx

Türkiye’den çekilen Photosynth eserler
http://photosynth.net/Search.aspx?query=turkey

Photosynth Türkiye Blogu
http://www.photosynthtr.com/

Photosynth Nasıl Kullanılır?

Videolu anlatım
http://mslabs-999.vo.llnwd.net/e1/inc/movies/Photosynth_08_FINAL6_Lwr3rd_500k.wmv

Photosynth Döküman
http://www.photosynthtr.com/Photosynth_Guide_Turkish.pdf
http://www.photosynthtr.com/post/Photosynth-Kullanc4b1mc4b1.aspx

AUTOPANO PANORAMA PROGRAMI

Resmi Site:
http://www.autopano.net/en/photo-stitching-solutions/autopano-giga.html

360 derece sanal turları da hzırlayan profesyonel bir ürün.

Deneme sürümü için:
http://www.autopano.net/en/buy-autopano/download.html

OPENPHOTOVTR ÜCRETSİZ PANORAMA PROGRAMI

Resmi Site:
http://openphotovr.org/

PhotoSynth gibi çalışır. Pek çok fotoğraftan birbirine geçen 3 boyutu andıran bir sistemi vardır. Silverlight yerine daha yaygın olan Flash kullanır. Sistem henüz Photosynth ayarında değildir. Geliştirici üzerinde çalıştığını ifade etmektedir.

İşte yapılmış bir örnek
http://openphotovr.org/view.html#a336

PANO2EXE

Resmi Site:
http://change7.com/pano2exe/index.html

Bu program kendisi panoramik görüntü oluşturmuyor. Diğer programlarla oluşturduğunuz panoramik görüntüleri alıp tek başına çalışabilecek .exe programlar haline getiriyor.

PANORAMA PROGRAMLARININ BİRBİRLERİNDEN FARKLARI NELERDİR?

Bu sayfayı iyice irdelerseniz programların artı ve eksilerini göreceksiniz ki bu işle uğraşmaya başlayanlar için çok önemli bir karşılaştırma tablosu.
http://en.wikipedia.org/wiki/Comparison_of_photo_stitching_applications_%28software%29

Diğer Panorama Programları ve siteleri

http://graphicssoft.about.com/od/panorama/Panorama_Creation_and_Stitching_Tools.htm

http://www.panoguide.com/products/

http://www.bodenstab.org/panorama/index.html

http://www.photopos.com/Pos-Panorama-Pro-Panoramic-Image-Software.asp

360 DERECE PANORAMİK HAVA FOTOĞRAFÇILIĞI

360 Derece Havadan New York Panoramik
http://www.pixelcase.com.au/vr/2009/newyork/
Gerçekten eşsiz bir Internet deneyimi her şey bir yana bu bir yana diyeceksiniz.

360 Derece Havadan Sydney Avustralya
http://www.pixelcase.com.au/vr/2009/sydney/

Will Pearson Londra Panoramik Fotoğrafları
http://www.willpearson.co.uk/

Tek Seferde 360 Derece Fotoğraf Çekimi

Omnicam adlı kamera bunu yapıyor. Son derece ilginç bir buluş. 6 geniş açılı mercek kullanıyor ve 40 civarında fotoğrafı tek basışta çekip birleştiriyor. Ele geçen fotoğraf Quiktime VR gibi programlarla içinde mouse ile dolaşılabilen interaktif görüntülere dönüşüyor.

http://odyssey.nl/id-360-camera/

Bu da diğer bir konsept tasarım
http://www.yankodesign.com/2007/09/17/panoramic-digital-camera-that-can-be-thrown/

Google Maps’de Street View | Cadde Görünümü

Google bir kaç yıldır cadde ve sokakları bu arabası ve özel fotoğraf makinesi ile çekiyor. Daha sonra insanların yüzleri bulanıklaştırılarak gizleniyor. Ama kullanılan teknoloji yine 360 derece fotoğraf çekmek üzerine. Arabanın üzerindeki kameraya bir göz atın.
http://www.gunesintamicinde.com/google-mapsde-street-view-cadde-gorunumu/

360 DERECE VİDEO ÇEKMEK

Bu inanılmaz bir deneyim gerçekten. Bir video düşünün mouse ile döndürüyorsunuz ve video istediğiniz yerden oynuyor. Kaçırılmaması gereken bir deneysel çalışma. Sayfaya girince demoyu tıklayın ve deneyin derim. http://www.yellowbirdsdonthavewingsbuttheyflytomakeyouexperiencea3dreality.com/

Sistem buraya da eklemeye izin veriyor. Mouse ile videoyu sürükleyin.

DEVASA FOTOĞRAFLAR

Bu teknikte çok çok büyük tek bir fotoğraf elde ediliyor. Panoramik fotoğraflar genelde yanyana yapılan çekimleri birleştirirken bu teknikte görebileceğiniz en uzağa odaklanmış fotoğraf makinesi ile seri halde yukarı aşağı her yöne çevrilip fotoğraf çekiliyor. Çıkan sonuç devasa bir fotoğraf oluyor. Ekrana elbette sığmıyor. İstenen yerin tıklanması ve büyütülebilmesi için de özel programlar ve Internet siteleri birleştiriliyor. Bu en çok Google Earth’te dünyaya katman katman yaklaşmaya ve alabildiğine zoom yapabilmeye benziyor. Her sene daha büyük bir fotoğraf çekildiği için Wikipedia’da bir sayfa açılmış ve yeni rekorlar yazılıyor.

gigaPan Sitesi

http://gigapan.org/

Bu siteyi büyük ihtimalle duymuşsunuzdur. Amerikan Başkanı Obama yemin ederken tören alanındaki binlerce insanı tek bir kare fotoğrafa sığdırmak sonrda yaklaştırma teknikleri kullanılarak her birinin yüzünün görünebilmesi planlanmıştı ve başarıldı. Bu inanılmaz fotoğrafın linki aşağıda. Sitede daha bir çok devasa fotoğraf bulunmakta.
http://gigapan.org/gigapans/15374/

Samanyolu Galaksimizin Devasa Panoramik Fotoğrafı

Axel Mellinger (3000’den fazla fotoğraf)
http://home.arcor.de/axel.mellinger/

800-million-pixel panorama 1200 fotoğraf
http://www.gigagalaxyzoom.org/
http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-1213580/Amazing-interactive-360-degree-panoramic-view-entire-night-sky.html#ixzz0YNVZEBNG

WEB TASARIMCILAR İÇİN PANORAMİK GÖRÜNTÜLERİ SUNMAK

Flash Panorama Player
www.flashpanoramas.com/player

Pano2vr
www.gardengnomesoftware.com/pano2vr.php

Autopano Tour
http://www.autopano.net/en/

Panoramic Photoviewer in Javascript
http://fuelyourcoding.com/panoramic-photoviewer-in-javascript/

Flash – Papervision3d
Bu harika bir çözüm 360 derece görüntüleme için yaygın bir standart olan Flash’ı kullanıyor. Önce şu örneğe bakın http://www.papervision3d.org/demos/panorama/

Kod: http://code.google.com/p/papervision3d/
Dökümantasyon: http://papervision3d.googlecode.com/svn/trunk/as3/trunk/docs/index.html

Panorama to Flash
http://www.easypano.com/panorama2flash.html
Sayfadaki örneği inceleyin. Oldukça kullanışlı şekilde panoramaları Flash haline getiriyor. Size web sayfasına eklemek kalıyor.

Spherical Panorama Virtual Tour Builder
http://sp.zdt.ru/

Flashificator
www.flashificator.com

Dev Fotoğrafları Web Sayfalarına Eklemek

IIPImage (Ücretsiz, AÇık kaynak kodlu)
http://iipimage.sourceforge.net/

DeepZoom
http://en.wikipedia.org/wiki/DeepZoom

Otomatik Olarak Devasa Panoramik Fotoğraf Çeken Robot Sistem

http://www.cnnturk.com/2009/bilim.teknoloji/teknoloji/02/11/robot.fotograf.makinesi.satisa.sunuldu/513063.0/index.html

http://www.panoguide.com/products/review/80/;jsessionid=E9244B504801069CE3ED9459F7EBEF4B

http://dailydiy.com/2007/01/04/making-of-the-panoramascancam/

İLGİNÇ PANORAMALAR

T.C.C.B Müze Köşk Sanal Tur
http://www.tccb.gov.tr/common/sanaltur/tur/index.html

Türkiye’den panoramalar
http://www.360tr.com/index.php

Sanal Louvre Gezisi | Harika
http://www.gunesintamicinde.com/sanal-louvre-gezisi-harika/

Türkiye’den Panorama Fotoğrafçısı Tamer Harvetioğlu
http://www.panoramikbirruya.com/
http://www.thartevi.com/

Dünyadan Güzel Panoramalar (360 derece ve QTVR)
http://www.panoramas.dk/index.html

20 Harika Panorama Örneği
http://digital-photography-school.com/20-great-stitched-panorama-examples

Michael Jackson Arcade
http://www.pinsane2.com/pinorama/events/MJ_09/kr/michael_jackson_arcade_entry.html

20+ Panoramik Gece Şehir Duvarkağıtları
http://blaberize.com/2009/08/23-panoramic-city-at-night-wallpapers/

AMAZON’DAN KİTAPLAR

Lee Frost’s Panoramic Photography (Paperback)
http://www.amazon.com/Lee-Frost%C2%92s-Panoramic-Photography-Frost/dp/0715319698

360 Degree Imaging: The Photographers Panoramic Virtual Reality Manual (Photography on the Web) [ILLUSTRATED] (Hardcover)
http://amzn.com/2880467322

FOTOĞRAFLARIM:

500px Hesabım: https://500px.com/suleymansonmez
Instagram Hesabım: https://www.instagram.com/suleymansonmez/

Kaynakça:

Wikipedia – Panoramic Photography
http://en.wikipedia.org/wiki/Panoramic_photography

Panoramik Fotoğraf Makineleri
http://www.panoramicphoto.com/timeline.htm

Theory of the “No-Parallax” Point in Panorama Photography
http://doug.kerr.home.att.net/pumpkin/Pivot_Point.pdf

Panoramik Tripod Çekim Başlığı
http://en.wikipedia.org/wiki/Panoramic_tripod_head

Microsoft Photosynth | 3 Boyutlu Fotoğraflar
http://www.gunesintamicinde.com/microsoft-photosynth/

Polar Coordinates
http://www.gunesintamicinde.com/photoshop-polar-coordinates/

Tek seferde 360 derece fotoğraf çekimi
http://www.gunesintamicinde.com/tek-seferde-360-derece-fotograf-cekimi/

Panoramik Fotolar İçin Program
http://www.gunesintamicinde.com/panoramik-fotolar-icin-program/

http://www.fotokritik.com/forum/17475

Silverlight
http://silverlight.net/

Yazarın (Süleyman Sönmez) Çekip Birleştirdiği Panoramik Manzaralardan Örnekler

Once Upon A Time Istanbul by ~ssonmez on deviantART

Ayvalik Cennet Tepesi ve Cunda by ~ssonmez on deviantART