Eğitimde Yenilikler 1 – İstasyon Tekniği Uygulamaları

Okullarda insanlardan bir sırada / sandalyede oturup tahtada ya da projeksiyondaki görüntüyü izlemeleri ve “güneş sisteminin merkezindeki” öğretmeni kusursuz bir dikkatle dinlemeleri beklenir. Son zamanlarda grup çalışmaları gündeme gelse de istasyon uygulamaları pek derslere giremedi. Bu yazıda eğitim metotlarından en canlısına giriş yapacağız.

Bir öğretmen gözüyle baktığımda öğrencilerin bazen çok sabırlı olduğunu düşünürüm. Tam gün eğitim veren bir okulda çocukluklarının çok büyük bölümünü ve günün neredeyse tüm aydınlık zamanını kapsar şekilde bilgi almaya eğitilmeye gönüllü olmaları beklenir. Bu, hayatta başarılı olmaları, meslek kazanmaları ve toplumun bilgi hazinesini almaları için modern dünyanın icat ettiği tek yoldur.

Gün geçtikçe hayat boyu öğrenme, hayatın her anında ve her yerde öğrenme kavramı teknoloji ile farklı bir anlama geliyor. Cep telefonları ile istenen bilgiye hem yazı hem fotoğraf hem video olarak ulaşmak mümkün. Okullar bu teknolojiyi halen ve henüz istenen seviyede kullanamıyorlar. Bunu sonraki yazılarımızda ele alacağız yapılması gerekenleri de.

Sınıfiçi etkinliklerin amacı öğrencinin farklı öğrenme modellerinden bütünsel kavramaya erişmesidir. Yani sınıf içinde birlikte şarkı söylemek, bir filmden kesit izlemek, drama yoluyla canlandırmak, kostümler giymek, grup halinde mücadele etmek öğrencinin severek isteyerek eğitime katılması için bir araçtır. Ama amaç değildir.

Amaç,  görerek, işiterek, dokunarak öğrenen öğrencilerin hangi tür öğrenme eğilimi yüksekse beynin hangi algı kanalı daha gelişmişse o kanalla bilgiyi kazanmasını sağlamaktır.

SINIF İÇİNDE ÖĞRENME İSTASYONLARI NASIL YAPILIR?

İstasyon uygulamaları burada farklı bir yer ediniyor. İstasyon bir trenin, otobüsün uğrayıp durduğu her nokta. Sınıf içinde öğrencinin varacağı istasyonları oluşturmak tasarlamak öğretmenin işi. Zaten yapacağı başka hiçbir iş olmayacak. 🙂 İstasyonları mükemmel tasarladıysa sadece kenarda durup koçluk yapacak ve ne anlatarak “öğretmen merkezli eğitim” yapacak, ne de öğrencileri kısıtlayacak.

Peki bu nasıl bir çalışma? En yaygın kullanımı masaları birleştirerek birkaç istasyon oluşturmak, her istasyona bir yönerge ve o yönergeyi yerine getirebilmek için gerekli araç gereci yerleştirmek.

Örneğin konunuz küresel ısınmanın sera etkisi başlığı ise bir masada jelatinle kapatılmış bir çukur tabak içinde derece, dışında başka bir derece sizin ilk istasyonunuz olabilir. İlk masada öğrenciye verilen yönerge jelatinle kaplı kaptaki termometrenin derecesinin daha yüksek olup olmadığını tahmin etmek ve dışarıdaki termometre ile karşılaştırmak ve bu kabı güneşe götürseniz jelatinli kaptaki termometre ile dışındaki termometrenin kaç derece fark edeceği üzerine tartışmak bu fikirleri sizin masaya yerleştirdiğiniz proje formuna yazmak olabilir.

Dersiniz matematikse ve yoğun bir müfredatı yetiştirme telaşı içindeyseniz de durum değişmez. Masalara hesaplama metotlarını bulan kişilerin bulma tekniklerini dayalı yönergeler bırakarak gruplar halinde araştırmalarını sağlayabilirsiniz.

Küçük sınıflarda çalışıyorsanız daha basit ve keyifli uygulamalar konabilir. Örneğin hangisi meyve hangisi sebze istasyonu. Öğrenci öğretmenin çevresini kesip çıkardığı meyve ve sebze resimlerini iki kutuya atar birinde sebzeler ötekinde meyveler ayrılır. Başka bir örnek yeşilleri boyama istasyonu, kırmızıları boyama istasyonu olabilir. Bu etaplarda ise içi boş boyama resimlerinin sadece belli renklerini boyamaları amaçlanır.

Okumayı öğrenen gruplar için küçük hikayeler ve az sayıda sayfa ile ikili gruplarla birlikte okuma etkinliği düzenlenebilir.

İstasyon uygulamalarında 5-7 kişiyi aşmayan ve rastgele seçilmiş öğrencilerin yer alması hep önerilen bir şeydir. Gruptaki kişi sayısı tek olmalıdır. Çift sayılı gruplarda karar çekişmeleri gerçekleşir eşit sayıda 3-3, 4-4 kişinin sahip olduğu zıt fikirler oluşabilir. 5 veya 7 kişilik gruplar ise proje grupları için gerekli dinamizmi oluşturacak ama birilerinin kenarda oturmasını engelleyecek sayıdır.

Gruplara bir başarılı, bir orta düzeyde ve bir de başarısı desteklenmesi gereken öğrenci yerleştirme telaşına girilmemesi de önemli bir ayrıntıdır.

Yurt dışında en çok; şu burçtan olanlar, göz rengi şu renk olanlar, ismi “e” ile bitenler gibi rastgele seçime uygun kriterlerle gruplar belirlenir. Öğretmenlerin en dikkat etmesi gereken ayrıntı bu. Bu uygulamada başarılı olmak istiyorlarsa grupları oluşturan bireyler rastgele seçilmelidir.

İSTASYON UYGULAMASINDA YER DEĞİŞTİRME

Dinamik bir istasyon uygulaması için öğrenciler bir istasyondan diğerine heyecanla gitmelidir. Bunun için dersiniz kaç dakika ise bundan yoklama ve çalışmayı açıklama gibi rutinleri ve organizasyon süresini çıkararak ideal sayıda istasyon kurmalısınız. Yani 40 dakikalık bir derste 10 istasyon kurarsanız en fazla 3dk.lık parkurlar oluşturmanız gereklidir. Olamaz mı bu? Elbette olur. Her masada tek bir soru olan istasyonlar bile kurulabilir. Bu tamamen öğretmenin ve sınıfın uyumuna ve yaratıcılığına bağlıdır. Ancak ideal istasyon sayısı çoğunlukla 4 ya da 5’tir.

Böylece istasyondan istasyona geçen birey ya da grup halindeki öğrenciler keşfetmenin ve bedensel olarak hareket edebilmenin heyecanını yaşayacaktır. Amerika okullarında birden fazla güne dağılmış istasyon uygulamaları da yapılıyor. Buradaki avantaj sınıf düzeninin bozulmadan ertesi güne bırakılarak sonraki istasyonlara geçmelerini sağlamak.

Yine yurtdışı uygulamalarda istasyon tekniği dendiğinde birden fazla öğretmenin aynı anda girdiği sınıflar planlanarak başarı arttırılıyor. Her öğretmen belli bir istasyonun hazırlanmasından ve bakımından koçluğundan sorumlu oluyor.

FARKLI BİR İSTASYON UYGULAMASI

Bu uygulamada öğrencilerin kendileri istasyondur. Şöyle ki belli bir süre verilerek bir şeyi hesaplamaları, araştırmaları, belli bir konuda yazmaları çizmeleri istenir. Ancak verilen süre bu işin yapılmasına tam olarak yetmemelidir. Bu enteresan tezat öğrencilerin ilk anda itirazlarına yol açabilir. Ama hedef şudur:  Verilen süre bitince öğrenciler ayağa kaldırılıp kendi yerleri dışında gelişigüzel bir yere oturmaları istenir.

Bu etkinlik şaşırtıcı heyecan verici ve eğlencelidir. Bir başkasının henüz bitmemiş kağıdını eline alıp, ona devam etmek, eğitim hayatları boyunca kendilerine çoğunlukla yasaklanmış hatta sınavlarda tamamen iptal edilmiştir. İstasyon uygulamasının bu örneğinde öğrenci bir başka insanın aynı soruna ne kadar farklı cevap verdiğini görür.

Ancak asıl iş şimdi başlamaktadır. Ek bir süre verilir ve arkadaşının yazısını, resmini, araştırmasını, deneyini kısaca ne yapıyorsa o çalışmayı tamamlaması istenir.

Bu daha da kışkırtıcıdır. Burada öğretmen koçluk görevi üstlenir ve o çalışmayı başlatan kişinin sonradan gelen arkadaşına müdahale etmememesi onu özgür bırakmasının gereğini anlatır.

Ek süre bitince yine öğrenciler ayağa kalkıp kendi yerlerine döner ve eklenen öğelere bakıp eksiklerini yeni bir bakış açısını kavrarlar.

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ DERSLERİNDE İSTASYON UYGULAMASI KULLANILABİLİR Mİ?

Yıllarca yurdışında örnek aramama rağmen bilgisayarla yapılacak bu tarz etkinlikler bulamadım. İş başa düştü diyerek bir iki tane icat ettim 🙂

Her bilgisayara bir soru açılıp bırakılır. Öğrenciler istedikleri yere oturup çözmeye çalışır. Süre bitince ayağa kalkıp bir sonraki bilgisayara giderler karşılarında soru vardır onu çözerler böylece bilgisayarları gezerler ve farklı uygulamaları yaparlar.

Diğer bir çalışmada ise bilgisayarda bir eser oluştururlarken yer değiştirirler ve arkadaşlarının çalışmalarına devam ederler.

Bu özellikle ardışık işlemler istenirse çok enteresan sonuçlar doğurabilir.

Bir diğer uygulamada herkes ikişer kişi olarak bilgisayarları gezer. Sırayla uygulamayı yaparlar. Her bilgisayarda buldukları alıştırmayı tasarımı yaparlarken ikinci öğrenciye hakemlik, denetmenlik ya da fikir danışmanlığı görevi verilebilir. Bundaki amaç öğrenciler arasındaki bilgi alışverişini ve sosyal etkileşimi arttırmaktır.

İSTASYON UYGULAMALARININ YARARLARI NELERDİR?

İstasyon uygulamaları öğretmeni her şeyin merkezinden çıkarıp öğrenciyi merkeze koyar. Öğrenci merkezli eğitimde öğretmenin saatlerce tahtada anlatması pek sevilen bir şey değildir. Yeri geldiğinde elbette anlatacaktır ve bu çok normaldir. Ama gerçekte sadece yaptığımız yaşadığımız şeyleri ömür boyu yaşantımızda hatırladığımız uyguladığımız düşünülürse istasyon uygulamalarının ne denli önemli bir eğitim tekniği olduğu görülecektir.

Öğrenciler daha küçük gruplara ayrıldıkları için özelleştirilmiş bir alanda konuyu daha iyi öğrenecektir.

Öğretmen enerjisini anlatmak yerine etapları planlamak ve kurmak için kullanacak ve ders sırasında pasif konuma geçtiğinden tüm dikkatini desteğe ihtiyacı olan öğrencilere ve ileri seviyedeki öğrencilere verebilecektir.

Öğrenciler için keşif ve merak duygusunu açığa çıkaran fiziksek hareketi destekleyen uygulamalardır.

ÖĞRETMENLER  İSTASYON UYGULAMALARINA İNANDIKLARI HALDE NEDEN PEK UYGULAMAZLAR?

Aslında uygularlar. Mesleki açıdan kendisini yetiştiren öğretmenler adına istasyon uygulaması demeseler de benzer etkinlikleri yıllardır yapmaktadır. Bu uygulamaları hayata geçirmeyen öğretmenlerin saydıkları genel de şöyledir:

Müfredat çok yoğun zaten yetiştiremiyoruz bu şekilde bir konu anlatacağız diye zaman kaybetmek istemiyorum

Çok gürültü çıkıyor grup çalışmalarında dışarıdan bakıldığında hoş olmuyor. Aktiviteyi bilmeyen kişiler için kontrolden çıkmış bir sınıf ve beceriksiz bir öğretmen sanılabiliyor. Toplum ders deyince put gibi oturan öğrenciler anlıyor.

Ben uygulamak istiyorum ama zümre arkadaşlarım istemiyor. O zaman tek başıma yapamıyorum. Benim sınıfımda yaptıklarımla diğer şubelerinki aynı olmalı.

Sınava hazırlanıyoruz böyle oyunlara zamanımız yok biz test çözüyoruz.

Yukarıdaki her bir cümle kendi içinde doğru görünse de dikkatle baktığımızda böyle olmadığını görüyoruz. Kalıcı öğrenme sağlayan aktiviteler tekrar tekrar anlatımı önlediği gibi ezbere dayanmadıkları için soru farklı şekilde ele alınsa da öğrenci yanıtlamak isteyecektir. Öğrenci konudan hoşlanmışsa dersten sonra evde de araştıracaktır.

SONUÇ OLARAK

Yazı içinde verilen örnekler yapılan ve yapılabilecek istasyonlarının sadece bir kısmıdır. Görevlerini en iyi şekilde yapmaya çalışan harika öğretmenler bir çok istasyon uygulamasını keşfetmiş ve sınıflarına hayat enerjisi doldurmaktadırlar.

Aşağıda ABD’de yapılan bir çalışma var ki orada istasyon tekniği zaten doğal olarak uygulanıyor. Öğretmenlerin bu konudaki başarıları bakın nasıl ölçülüyor.

Bu makalelerim de öğretmen meslekdaşımın ilginizi çekecektir.

Google Kaşifler Programı Nedir? Google Expeditions ile Eğitime Sanal Gerçeklik

Artırılmış Gerçeklik ve Kum Havuzu, Yeryüzü Şekillerini Topografyayı Öğretmek İçin Birebir | Augmented Reality Sandbox

Canlılar Alemini İnteraktif Hayat Ağaçlarıyla Tanıyalım – Biyoloji | Tree of Life Project – OneZoom

Yalandan Arındırılmış Bir Dünya Haritası – AuthaGraph World Map

Eğitimde Yenilikler 2 | Farklılaştırılmış Sınıf Eğitimi

Servet Değerindeki Udemy Eğitim Kurslarına Ücret Ödemeden Nasıl Kayıt Olunur?

OECD, PISA Sonuçları, Öğrencilere Sorulan Sorular ve Ülkelerle Karşılaştırmalar

Kodlama Saati Dünya İçin Umut Veriyor

Büyükler Giremez! Sitesi Açıldı

Göndermeden Önce Bir Daha Düşünün!

Sevgiyle Öğre/t/n/enler

Kitap Kulüpleri Açalım!

Ana Görsel: jisc_infonet | Creative Commons lisansı ile kullanılmıştır.

http://ilkogretim-online.org.tr/vol7say3/v7s3m8.pdf

Kaynakça:
Station Teaching
Inclusion in the Classroom: The Teaching Methods
http://www.huntington.edu/news/0809/thornhill-northwest-elementary.htm
http://www.amazon.com/Purposeful-Co-Teaching-Cases-Effective-Strategies/dp/1412964490
Intermediate Literacy Stations
www2.aku.edu.tr/~gocak/yeni%20yonelimler/vesileistasyon.pdf
http://www.mcclearwater.org/tef.php

Önemli Not: Bu tekniği Türkiye için en detaylı şekilde açıklamak amacıyla yıllardır yabancı kaynakları tarıyor ve derliyorum. Yine de önerileriniz ve düzeltmeleriniz için yorum alanını kullanmanızı rica ediyorum.

Bu yazıyı akademik bir çalışma veya sunumda kullanacak kişilerin kaynak site (Güneşin Tam İçinde) ve yazar (Süleyman Sönmez) belirtmesi de site anlaşmasıyla belirlenmiştir.