İstanbul Modern’de Magnum, Sabancı Müzesi’nde Tanrı’ya Adanmış Halılar

Şanslı bir günümdeyim. İki sanat müzesini gezdim. Bu aralar gezebileceğiniz en güzel yerler. İstanbul Modern’de Magnum Fotoğraflarıyla Türkiye Sergisi çok hoştu. Magnum Ajansı 1947 yılında kuruluyor. 60 yıl kadar süren macerasında binlerce fotoğraf ellerinden geçiyor. Elbette unutulmaz isimler Ara Güler, Gilles, Peress, Leonard Freed, Alex Webb, Abbas, Erich Lessing, Costa Manos, Robert Capa, Martin Parr, Bruno Barbey, Nikos Economopoulos….

Sizi alıp götüren siyah beyaz fotoğraflarda zamanıın kesitini soluyorsunuz. Müze giriş ücretleri 2007 Mayıs için Tam: 7 YTL, İndirimli:3 YTL , 12 yaş altı ve engelliler içinse ücretsiz. Müzeyi Pazartesi hariç her gün gezebilirsiniz. (Perşembe Günü tam olarak ücretsiz)
İstanbul Modern: Meclis-i Mebusan Cad. Liman İşletmeleri Sahası Antrepo No:4 34433 Karaköy – İstanbul
Tel: 0212 334 73 00

Unutmadan son gezi tarihi 20 Mayıs 2007 acele etmelisiniz görmek için.
www.istanbulmodern.org

TANRI’YA ADANMIŞ HALILAR

İkinci gezdiğim yer ise Sakıp Sabancı Müzesi oldu. İyi ki de gezmişim. “Tanrı’ya Adanmış Halılar” başlığında Anadolu’da 16. ve 19. yüzyıllar arasında dokunup deniz ve kara yoluyla Venedikli tacirler aracılığı ile Transilvanya’da satılan halıların Hıristiyan esnaf ve cemaatler tarafından satın alınıp bizdeki camilere bağış gibi bağışlandığını öğrendim. Eşsiz ve korunmuş eserler olarak halıların ülkemize getirilmesi ülkemizin geçmiş halı sanatına müthiş bir bakış sağlıyor. Ancak özellikle Dağıstan, Kaytag halıları beni tam anlamıyla büyüledi.

İnanılmaz bir desen zenginliği ve renk harmonisi buldum. Hatta şaka yollu arkadaşlarıma “Ortaasya’dan hiç gelmese miydik? Daha bir sanatçıymış o bölge” dedim 🙂 Ah, bir de Sabancı Köşkünü gezmeyi unutmayın. Hem Sakıp Sabancı’nın değerli hatırasını hem de el yazması hat sanatı eşsiz eserleri görün.

Halılarla ilgili müze sitesinden verilen resmi açıklamayı aktarıyorum ki bence çok anlamlı.

http://muze.sabanciuniv.edu/transilvanya/transilvanya_bilgi.php

TANRI’YA ADANMIŞ HALILAR
TRANSİLVANYA KİLİSELERİNDE ANADOLU HALILARI, 1500-1750

S.Ü. Sakıp Sabancı Müzesi (SSM), 19 Nisan-19 Ağustos 2007 tarihleri arasında, Tanrı’ya Adanmış Halılar: Transilvanya Kiliselerinde Anadolu Halıları, 1500-1750 başlıklı sergiye ev sahipliği yapıyor. Yünsa’nın sponsorluğunda gerçekleştirilen sergide, büyük çoğunluğu Romanya ve Macaristan’daki kilise ve müzelerden seçilen, 16. ve 18. yüzyıl arası Batı Anadolu halılarından 41 örnek yer alıyor.

1914’te Budapeşte’de düzenlenen sergiden bu yana ilk kez SSM’de bir araya gelen seçki için, Romanya Kültür Enstitüsü, Sibiu Ulusal Brukenthal Müzesi, Romanya Evangelist Kilisesi, Romanya Kültür ve Din İşleri Bakanlığı, Bükreş Ulusal Sanat Müzesi, Budapeşte Ulusal Müzesi ve Macar Uygulamalı Sanatlar Müzesi, Berlin İslam Sanatı Müzesi’yle işbirliği yapılıyor.

Türkiye’de çok az örneği bulunan Transilvanya halıları, sergiyle, dokundukları topraklara geçici bir süre için geri dönüyor. Yüzyıllar boyunca cami ve mescitlerde yer alan, üzerlerinde namaz kılınıp dua edilen halıların, başka bir inanca sahip ama aynı Tanrı’ya inanan insanların kutsal mekanlarında korunmaları ve saklanmaları ilginç bir sentez sunarken; sanatın sınır, dil ve din tanımayan evrenselliğine işaret ediyor.

Bir başka dokuma sanatı, “Kaytag İşlemeleri” de SSM’de…

SSM’de, aynı tarihler arasında, Dağıstan’ın Kaytag bölgesine özgü dokumalardan 47 örneğin yer aldığı Dağıstan Dokuma Sanatı, Kaytag İşlemeleri başlıklı sergi de gerçekleştiriliyor. Bünyesinde farklı etnik grupları barındıran Dağıstan halkının yarattığı Kaytag sanatı, çeşitli kültürlerden ve uzak geçmişin çok tanrılı pagan dünyasından sembollerle bezeli işlemeleriyle farklı kültürel geleneklere hitap ediyor. 16-19. yüzyıllar arasında Osmanlı etkisinde ortaya çıkan dokumalar, 1994-95 yıllarında, Paris’te Institut du Monde Arabe ve Krefeld Deutsches Textilmuseum’da gerçekleştirilen sergilerden sonra şimdi İstanbullu sanatseverlerle buluşuyor.

Çocuklar için atölye çalışmaları:
http://muze.sabanciuniv.edu/transilvanya/egitim.php

Kaynakça:

Sabancı müzesi:
http://muze.sabanciuniv.edu/

İstanbul Modern:
http://www.istanbulmodern.org